Bugün oldukça acı verici bir sağlık problemi olan adet/regl sancısından bahsedeceğim. Kadınlar adet dönemlerinin özellikle ilk günlerinde çok ağrı hissedebilir. Bu sebeple birçok kadın adet zamanı yaklaştıkça korkmaya başlar ve sancı çekmemek için çözüm yolları arar. Ancak önemli olan geçişi değil köklü çözüm bulmaktır. Bunun için sizlere tüm tedavi yöntemlerinden bahsedeceğim. Umarım sancısız bir hayat sizinle olur. Keyifli okumalar.
Adet/Regl Nedir?
Adet / Regl / Menstruasyon, uterusun (endometriyum) kalınlaşan tabakasının vajina yoluyla vücuttan atılmasıdır. Adet sıvısı, kan, rahim zarından hücreler (endometriyal hücreler) ve mukus içerir. Bir dönemin ortalama uzunluğu üç gün ile bir hafta arasındadır.
Adet Sancısı (Dismenore) Nedir?
Adet krampları (dismenore) alt karın bölgesinde zonklayıcı veya kramp şeklinde ağrılardır. Birçok kadın adet dönemlerinin hemen öncesinde ve sırasında adet krampları yaşar. Bazı kadınlar için bu rahatsızlık sadece can sıkıcıdır. Diğerleri için adet krampları, her ay birkaç gün, günlük aktivitelere müdahale edecek kadar şiddetli olabilir.
Endometriozis veya rahim fibroidleri gibi durumlar adet kramplarına neden olabilir. Nedeni tedavi etmek ağrıyı azaltmanın anahtarıdır. Başka bir durumdan kaynaklanmayan adet krampları yaşla birlikte azalma eğilimindedir ve genellikle doğumdan sonra düzelir.
Adet Sancısı Nedenleri Nelerdir?
Adet döneminiz boyunca rahminiz, astarını dışarı atmaya yardımcı olmak için kasılır. Ağrı ve iltihaplanmaya neden olan hormon benzeri maddeler (prostaglandinler) rahim kaslarının kasılmalarını tetikler. Daha yüksek prostaglandin seviyeleri, daha şiddetli adet krampları ile ilişkilidir. Adet sancılarına şunlar neden olabilir:
- Premenstrual Sendrom (PMS)
Premenstrüel sendrom olarak da bilinen PMS, adet gören kadınların %90'ını etkiler. PMS, adetinizin başlamasından birkaç gün önce başlar ve adetin ilk veya iki gününe kadar devam eder. Doktorlar, PMS'nin her dönemin başlangıcından önce düşen östrojen ve progesteron seviyelerinin neden olduğunu düşünüyor. PMS'nin yorgunluk, sinirlilik ve adet krampları gibi birçok semptomu vardır.
- PMDD (Premenstrüel Disforik Bozukluk)
Premenstrüel disforik bozukluk, adet gören kadınların yaklaşık %5'ini etkileyen daha şiddetli bir PMS şeklidir. Doktorlar PMDD'ye neyin neden olduğundan emin değiller, ancak yüksek düzeyde stres, depresyon veya aile öyküsü olan kadınların bunu yaşaması daha olasıdır. PMDD'nin semptomları PMS'ye benzer, ancak daha ağrılı kramplar da dahil olmak üzere daha yoğundur.
- Endometriozis
Endometrium olarak da bilinen uterus astarı, uterusun içinde büyür. Vücudunuz adet döneminiz boyunca rahim dokusunu atmaya çalıştığında, rahim dışında büyüyen endometriumun gidecek yeri yoktur. Vücutta sıkışıp kalabilir. Bu ağrılı kramplara, ağır kanamaya, tahrişe ve iltihaplanmaya neden olabilir.
- Rahim fibroidleri
Rahim duvarındaki bu kanserli olmayan büyüme ağrıya neden olabilir.
- Adenomyozis
Rahminizi kaplayan doku, rahmin kas duvarlarına doğru büyümeye başlar ve ciddi kramplara neden olabilir.
- Pelvik inflamatuar Hastalık (PID)
Rahim ve yumurtalıklar enfekte olduğunda buna pelvik inflamatuar hastalık (PID) denir. Enfeksiyon genellikle cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondan (CYBE) bakteriler üreme organlarına ulaştığında başlar. PID, cerrahi bir prosedürden sonra da olabilir. Birçok kadın PID semptomları yaşamazken, bazı insanlar için ağrılı kramplara neden olabilir.
- Servikal Stenoz
Bazı kadınlarda serviksin açılması adet akışını engelleyecek kadar küçüktür ve rahim içinde ağrılı bir basınç artışına neden olur.
Adet Dönemi Sancıları İçin Risk Faktörleri Nelerdir?
Aşağıdaki durumlarda adet krampları/ sancıları riski altında olabilirsiniz:
- 30 yaşından küçük olmak
- Ergenliğe erken başlamak (11 yaşında veya daha genç)
- Adet sırasında yoğun kanama (menoraji)
- Düzensiz âdet kanaması (metroraji)
- Aile de adet krampları (dismenore) oması
- Sigara içmek
Adet sancısı belirtileri nelerdir?
- Karnınızın alt kısmında yoğun olabilen zonklayıcı veya kramp şeklinde ağrı
- Adetinizden 1 ila 3 gün önce başlayan, adetinizin başlangıcından 24 saat sonra doruğa çıkan ve 2-3 gün içinde azalan ağrı
- Sabit, sürekli ağrı
- Belinize ve uyluklarınıza yayılan ağrı
Bazı kadınlarda ayrıca:
- Mide bulantısı
- Baş ağrısı
- Baş dönmesi görülebilir.
Adet Esnasında Neden Ağrı Olur?
Adet ağrıları rahim duvarındaki kasların sıkışmasıyla oluşur. Adet döneminde rahimdeki kanamanın atılması için rahim düzenli bir şekilde kasılır. Rahim kasılmaları sırasında rahme giden kan ve oksijen azalır böylece ağrı hissedilebilir.
Rahim bu kasılmalar sırasında prostoglandin adı verilen kimyasallar ortaya çıkarır bunun sonucunda ağrı şiddetinde artmalar olabilir. Bazı kadınların adet döneminde yaşadıkların sancıların şiddeti prostoglandin birikimi olabilir bu daha şiddetli kasılmalara dolayısıyla şiddetli ağrılara yol açabilir.
Regl Sancısı Tedavisi Nasıl Olur? Adet Sancısına Ne İyi Gelir?
- Ağrı kesiciler: İbuprofen (Advil, Motrin IB, diğerleri) veya naproksen sodyum (Aleve) gibi reçetesiz satılan ağrı kesiciler, adetinizin başlamasını beklediğinizden bir gün önce başlayan düzenli dozlarda, kramp ağrılarını kontrol etmeye yardımcı olabilir. Reçeteli nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar da mevcuttur. Ağrı kesiciyi adet döneminin başında veya semptomları hissettiğiniz anda almaya başlayın ve ilacı belirtilen şekilde iki ila üç gün veya semptomlarınız geçene kadar almaya devam edin.
- Hormonal doğum kontrolü: Oral doğum kontrol hapları, yumurtlamayı önleyen ve adet kramplarının şiddetini azaltan hormonlar içerir. Bu hormonlar başka şekillerde de verilebilir: bir enjeksiyon, bir deri yaması, kolunuzun derisinin altına yerleştirilmiş bir implant, vajinanıza yerleştirdiğiniz esnek bir halka veya bir rahim içi araç (RİA).
- Ameliyat: Menstrüel kramplarınıza endometriozis veya miyom gibi bir rahatsızlık neden oluyorsa, sorunu düzeltmek için yapılan ameliyat belirtilerinize yardımcı olabilir. Rahmin ameliyatla alınması da, diğer yaklaşımlar belirtilerinizi hafifletmekte başarısız olursa ve çocuk sahibi olmayı planlamıyorsanız bir seçenek olabilir.
Evde Uygulanabilecek Yöntemler:
- Kasık veya sırt bölgesine sıcak su torbası konulması
- Fiziksel egzersiz yapılması
- Alt karın bölgesine rahatlatıcı masaj yapılması
- Bazı gıdaların tüketiminin sınırlandırılması
- Çeşitli gıda takviyeleri kullanmak
- Yoga, meditasyon, nefes terapisi gibi gevşeme teknikleri kullanmak
- Stresi azaltmak
- Lifli gıdalarla sağlıklı beslenmek adet ağrılarını hafifletebilir. Adet ağrılarına baş ağrısı karında şişlik gibi sorunlarda eşlik ediyorsa tuzu kısıtlamak olumlu sonuç verebilmektedir.
- Bazı bitki çaylarını tüketmek
Adet Sancılarını Azaltmak İçin Uzak Durulması Gereken Besinler Nelerdir?
- Yağlı gıdalar (özellikle hayvani yağlar)
- Alkol
- Gazlı içecekler
- Kafein
- Tuzlu gıdalar
Adetliyken Hangi Yiyecekler İyi Gelir?
- Yumurta:B6, D ve E vitamininden zengin olduğu için
- Zencefil
- Bitter çikolata (yüzde 85 ve üzeri kakao içeren)
- Zeytinyağı
- Kalsiyumdan zengin dereotu, yeşillik, süt, peynir, yoğurt tüketmek
- Somon vb. Vitamin B6, D vitamini ve omega 3 asit içeriği zengin balıklar tüketmek
- Koyu yeşil yapraklı sebzeler tüketmek (Hem demir hem kalsiyum deposudur)
- Muz, ananas ve kivi tüketme
- Yulaf tüketmek, (lif, çinko ve magnezyumdan zengin olduğu için)
- Çiğ kuruyemiş
- Magnezyumun ilaç olarak takviyesi ya da daha da iyisi magnezyumdan zengin aşağıdaki gıdaları bolca tüketmek. Bunlar; badem, siyah fasulye, ıspanak, yoğurt, fıstık ezmesi
- Bol su içmek
Adet Sancısına İyi Gelen Bitki Çayları
- Fesleğen
Fesleğen birçok fiziksel rahatsızlığı tedavi edebilen çok güçlü bir bitkidir. Beyindeki kan akışını hızlandırır ve bu da konsantrasyonunuzu, beyin gücünüzü artırır. Bunun dışında fesleğeni stresle savaşmak içinde tüketebilirsiniz. Fesleğeni suda kaynatın ve bardağın ağzını kaparatak 15-20 dakika demleyin. Günde bir bardak tüketmeniz halinde sancılarınızı alacaktır.
- Papatya çayı
Çayın antispazmodik ve anti-inflamatuar özelliği sayesinde adet sancısına en etkili bitkisel çözümlerden biridir. 1 bardak sıcak suya bir tatlı kaşığı kurutulmuş papatyayı koyduktan sonra biraz demlenmesini bekleyin. Daha sonra limon ekleyerek tüketin. Adet döneminden bir süre önce başlayarak her gün 1-2 bardak içerek adet sancılarından kurtulabilirsiniz.
- Maydanoz
Maydanoz içinde miristik ve apiol bileşenlerini barındırır. Bu iki bileşen sayesinde adet sancılarına doğal çözüm bulabilirsiniz. 1 su bardağı taze maydanoza sıcak su döküp birkaç dakika bekledikten sonra süzerek çay olarak içebilirsiniz. Adet döneminin ilk günlerinde şiddetli ağrılara karşı günde 2-3 bardak tüketebilirsiniz.
- Keten tohumu
Adet sancısı yaşayanlar için çok etkili bir dindiricidir. Progesteron hormon seviyesinin dengelenmesinde etkilidir. Adet sancısı başladığı anda birkaç yemek kaşığı keten tohumu tüketerek ağrılarla mücadele edebilirsiniz. Keten tohumunu tek başına yemekte zorlanıyorsanız salatanıza koyabilir ya da yoğurdunuzun içine ekleyebilirsiniz.
- Rezene çayı
Rezene çayı da adet sancılarını azaltmada çok etkili bir bitkisel yöntemdir. Adet döneminin daha konforlu geçirmek isteyen kadınlar adet sancısı hissetmeye başlamadan evvel kaynamış bardak suya bir tatlı kaşığı rezene tohumu atıp kaynatarak tüketebilirler. Adet döneminden birkaç gün önce düzenli yapmaya başlarsanız etkisini daha iyi görebilirsiniz.
- Tarçın
Demir ve kalsiyum açısından zengin olduğu için adet sancısının azalmasına yardımcı olur. Bir bardak sıcak su içine bir tatlı kaşığı toz tarçın ekleyerek biraz demlenmesini bekledikten sonra tüketebilirsiniz. Bal ilave ederek tüketirseniz daha rahat içebilirsiniz.
- Zencefil
Adet sancısı yaşadığınızda prostaglandin bileşeni sayesinde bu sorundan kurtulabilirsiniz. Taze zencefili rendeledikten sonra bir bardak suya atarak kaynatın daha sonra limon ve balla birlikte lezzet katarak tükettiğinizde adet sancılarınızdan kurtulabilirsiniz.
- Kişniş tohumu
Kişniş otu adet sancılarına karşı az bilinen ancak çok yüksek bir etki gösteren bitkisel çözümlerden biridir. Kişniş tohumunu kaynatarak adet sancılarınızdan kurtulabilirsiniz.
- Lavanta çayı
Adet döneminde ağrıların olması uyku düzeninizi bozabilir. Uyku düzeniniz bozulduğundan ağrıların etkisini daha fazla görebilirsiniz. Ağrıları daha az hissedebilmek için adet döneminde dinlenmeli ve uykunuzu almalısınız. Lavanta çayını tüketerek adet sancısından kurtulmayı deneyebilirsiniz.
- Kırmızı meyve çayları
Adet sancısına karşı kırmızı meyve çayları da rahatlatıcı etkiye sahiptir. Antioksidan özellikleri sayesinde ahududu, kuşburnu, kızılcık ve yaban mersini gibi kırmızı meyve çayları rahatlatıcı etkiye sahiptir. Bu çayları düzenli olarak tüketirseniz krampların şiddeti belirgin şekilde azalacaktır.
- Nane limon çayı
Nane limon çayı adet sancısını dolaylı olarak engeller. Bu çay düzenli tüketimde şişkinlik, gaz ve bulantılarınızı ortadan kaldırır. Şişkinlik ve gazınız olmadığında adet sancısı yaşama olasılığınız ya da ağrınızın şiddeti düşer. Düzenli olarak adet döneminde nane limon çayı tüketebilirsiniz.
Özetle
Adet sancısının farkı belirtileri ve nedenleri vardır. Doğru tetkiklerle sancının kaynağını bulup gerek operasyonel gerek ilaç kullanarak gerekse beslenme şeklinizi değiştirerek yeterli mineral-vitamin desteğini sağlarsınız. Böylece ağrı ve sancılarda azalmalar görebilirsiniz. Unutulmamalıdır ki her ihtimale karşı önlem almak istiyorsanız birkaç gün öncesinden bitki çaylarını ve ağrı kesiciyi kullanmaya başlayabilirsiniz.
