Ülkemizde her üç yetişkinden birinde görülen hipertansiyon (yüksek tansiyon) gerekli önlemler alınmadığı takdirde ciddi hastalıklara ve organ hasarlarına yol açabilir.
Bu yazımızda sizler için yüksek tansiyon hakkında merak ettiklerinize cevaplar vermeye çalışacağız. Keyifli okumalar.
Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon) Nedir?
Kalpten vücuda taşınan kanın, atardamarlarda yaptığı yüksek basınca hipertansiyon (yüksek tansiyon) denir. Kan basıncı sistolik ve diastolik olmak üzere iki gruba ayrılır. Sistolik kan basıncı kalp atarken oluşan basınca, diastolik ise kalp yumuşadığında ölçülen basınçtır. Ayrıca sistolik büyük tansiyon, diastolik küçük tansiyon olarak bilinir.
18 yaş üstündeki yetişkin bireylerde istirahat durumunda normal sistolik kan basıncı en fazla 120 mmHg, diastolik kan basıncı en fazla 80 mmHg olmalıdır.
Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon) Sebepleri Nelerdir?
- Yaş: Yaş ilerledikçe hipertansiyon görülme riski artar. Erkeklerde 64 yaşına kadar, kadınlarda ise çoğunlukla 65 yaş sonrasında görülür.
- Genetik Yatkınlık: Hastaların %60’ında ailelerinde de hipertansiyon görülür.
- Obezite: Kilo arttıkça dokulara oksijen ve besin sağlamak için gereken kan miktarı artar. Kan damarlarından geçen kan miktarı arttıkça atardamarlara yapılan baskı da artar.
- Sigara ve Alkol Tüketimi: Aşırı alkol tüketimi zamanla kalbe zarar vererek çalışmasını olumsuz etkiler. Aşırı sigara tüketimi ise akciğerlerde damar çeperlerine zarar vererek zamanla kalp rahatsızlıklarına neden olabilir.
- Stres: Kan basıncında geçici bir artışa neden olabilir.
- Aşırı Tuz Tüketimi: Kandaki sodyum miktarının artmasıyla kan basıncını artırır.
- Potasyum Eksikliği: Eksikliğinde kanda sodyum miktarı artarak kan basıncının artmasına neden olur.
- Hareketsiz Yaşam Biçimi: Hareketsiz insanların kalp atış hızı daha yüksektir. Bu durum kanın atardamar üzerinde daha fazla basınç yapmasına neden olur.
- Bazı İlaçlar: Doğum kontrol hapları, reçetesiz ağrı kesiciler, grip ilaçları, steroidler, dekonjestan gibi ilaçlar
- Bazı Kronik Hastalıklar: Kolesterol yüksekliği, diyabet (şeker) hastalığı, böbrek tümörleri, tiroid bezi hastalıkları, Chron hastalığı, Cushing hastalığı, uyku apnesi.
Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon) Tipleri Nelerdir?
Hipertansiyon iki gruba ayrılır:
Primer (Birincil) Hipertansiyon
Yetişkinlerde görülen hipertansiyon vakalarının %90-95’inde tanımlanabilir bir sebep yoktur. Zaman içeresinde kademeli olarak ilerleyebilir.
Sekonder (İkincil) Hipertansiyon
Bazı insanlarda altta yatan tıbbi bir durumdan kaynaklı hipertansiyon gelişebilir. Bu hipertansiyon türü aniden ortaya çıkabilir ve primer hipertansiyondan daha yüksek bir tansiyon değerine neden olabilir.
Bazı sağlık problemleri ve ilaçlar sekonder hipertansiyona neden olabilir;
- Tiroid problemleri
- Böbreküstü bezi tümörü
- Böbrek hastalığı
- Obstrüktif uyku apnesi
- Hormonal bozukluklar
- Doğum kontrol hapları, reçetesiz ağrı kesiciler, grip ilaçları, dekonjestan gibi ilaçlar
- Kokain ve amfetamin gibi yasadışı ilaçlar
Hipertansiyon Belirtileri Nelerdir?
Aşağıdaki hipertansiyon belirtilerinden birkaçının görülmesi durumunda bir uzmana başvurulmalıdır:
- Nefes darlığı
- İdrara sık çıkma
- Halsizlik, yorgunluk
- Baş dönmesi ve baş ağrısı
- Bacaklarda şişlik
- Yürüme ve merdiven çıkmada problem
- Düzensiz kalp atışı
- Kulak çınlaması
- Burun kanaması
Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon) Nelere Sebep Olur?
Hipertansiyon sonucunda arter duvarlarında oluşan baskıdan dolayı kan damarları ve diğer organlar zarar görebilir. Kontrol edilmediği takdirde bazı sağlık sorunlarına sebep olabilir?
- Kalp Yetmezliği
- Anevrizma
- Kalp krizi veya inme
- Demans
- Hafıza ve anlamada güçlük çekme
- Böbrek ve göz damarlarının zarar görmesi
Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon) Tanısı Nasıl Konulur?
Tanı için uzman kontrolünde yapılan değerlendirmeler sonucunda kan basıncı 140/90 mmHg üzerindeyse kişi yüksek tansiyon hastası olabilir. Ancak tanı için yalnızca bir defa yapılan ölçüm yeterli değildir. Birey yaklaşık 2 hafta takip edilir. Laboratuvar testleri, 24 saatlik kan basıncı izlemi, fizik muayene, ekokardiyografi ve elektrokardiyogram yapılır.
Hipertansiyondan Korunmak İçin Neler Yapmalıyız?
Hipertansiyon hastaları için beslenme çok önemlidir. Bu nedenle bir uzmandan destek almak son derece yararınıza olacaktır. Hipertansiyondan korunmak için şunlara dikkat edin:
- İdeal kiloda olmaya özen gösterin.
- Tuz içeriği yüksek besinlerden uzak durun.
- Posa/lif alımını arttırarak meyve-sebze tüketimini günlük 5-6 porsiyona çıkarın.
- Potasyum ve magnezyumdan zengin besinlerin tüketimini arttırın.
- Katı yağlardan uzak durun.
- Fastfood tarzı beslenmeden uzak durun.
- Stresle baş etme yöntemlerini öğrenin.
- Sigara ve alkol tüketiminden kaçının.
- Yeterli su tüketimine dikkat edin.
- Rafine şeker ve trans yağ içeren gıdalardan uzak durun.
- Diyet ve egzersiz işe yaramıyorsa doktorunuz ilaç tedavisiyle destekleyebilir.
Yüksek Tansiyon Nasıl Düşürülür?
- Limon suyunun sulandırılarak içilmesi tansiyonun düşmesine yardımcı olabilir.
- Tuzsuz yoğurt ve ayran tansiyon düşürücü etki sağlayabilir.
- Nar, greyfurt ve kekik suyu tansiyonun düşürülmesine katkı sağlayabilir.
- Soğuk su ile yapılan duş etkili olabilir.
- Soğan, sarımsak tüketmek tansiyonun düşürülmesinde etkili olabilir.
Özet Olarak
Hipertansiyon (yüksek tansiyon) toplumda giderek yaygınlaşan ve birçok kronik rahatsızlığa da neden olan bir hastalıktır. Öncelikle hipertansiyona neden olabilecek faktörlerden uzak durmamız gerekir. Ancak yukarıda belirttiğimiz semptomlardan birkaçını fark ettikten sonra bir uzmana başvurup gerekli tetkikleri yaptırmamız sağlığımız için oldukça önemlidir.
