Çocuk beslenmesine dikkat etmek gelecek nesli kurtarmak demektir. Yetersiz beslenme de aşırı beslenip obez olma da çocuklar için istenilen bir durum değildir. Her ikisi de istenmeyen sağlık sorunlarını beraberinde getirir. Buna engel olmak amacıyla çocuk beslenmesinde nelere dikkat edilmeli? Nelerden kaçınılmalı? Bu vb. soruları yanıtlamak için hazırlamış olduğumuz yazımızı okuyabilirsiniz.
Çocuk Beslenmesi Nedir?
Çocuk beslenmesi, çocukların normal bir şekilde büyümelerine ve gelişmelerine yardımcı olmanın yanı sıra obeziteyi ve gelecekteki hastalıkları önlemek için sağlıklı yiyecekler yemelerini sağlayan beslenmedir.
Çocuklar için beslenme, yetişkinler için beslenme ile aynı ilkelere dayanmaktadır. Herkesin vitaminler, mineraller, karbonhidratlar, protein ve yağ gibi aynı tür besinlere ihtiyacı vardır. Ancak çocuklar farklı yaşlarda farklı miktarlarda belirli besinlere ihtiyaç duyabilirler.
Çocuklarda Enerji ve Besin Gereksinimleri
Çocuklar hızlı büyüdükleri ve daha aktif hale geldikleri için yüksek enerjiye ihtiyaç duyarlar. Almaları gereken enerji, diyetisyenler tarafından yaş, boy, mevcut kilo ve yandaş hastalıklarına göre belirlenir.
Yağ oranı düşük ve lif oranı yüksek bir diyet küçük bir çocuk için yeterli enerji sağlamayacaktır ancak sağlıklı bir diyet için aile yaklaşımı bu aşamada önemlidir çünkü besin tercihleri genellikle yaşamın çok erken dönemlerinde belirlenir.
Küçük çocuklar için kilo verme diyetlerinde kalori kısıtlaması yapılmamalı çocuğun yaşına göre olması gereken enerji verilmelidir.
- Protein: Deniz ürünleri, yağsız et ve kümes hayvanları, yumurta, fasulye, bezelye, soya ürünleri gibi hem hayvansal hem bitkisel protein kaynaklarını tüketmelerine özen gösterin.
- Meyveler: Çocuğunuzu meyve suyu yerine çeşitli taze, konserve, dondurulmuş veya kuru meyveler yemeye teşvik edin. Çocuğunuz meyve suyu içiyorsa, şeker ilavesiz yüzde 100 meyve suyu olduğundan emin olun ve porsiyonunu sınırlayın. Çeyrek fincan kuru meyvenin, bir fincan meyveye eşdeğer sayıldığını unutmayın. Fazla tüketildiğinde, kuru meyveler ekstra kalori almadan kaynaklı kilo alımına neden olabilirler.
- Sebzeler: Çeşitli taze, konserve, dondurulmuş veya kurutulmuş sebzeler servis edin. Her hafta koyu yeşil, kırmızı ve turuncu, fasulye ve bezelye, nişastalı ve diğerleri dahil olmak üzere çeşitli sebzeler tükettirmeyi hedefleyin. Konserve veya dondurulmuş sebzeleri seçerken, sodyum bakımından daha düşük olanları tercih edin.
- Tahıllar: Tam buğday ekmeği, yulaf ezmesi, patlamış mısır, kinoa veya kahverengi veya yabani pirinç gibi tam tahılları seçin. Beyaz ekmek, makarna ve pirinç gibi rafine tahılları sınırlandırın veya tükettirmeyin.
- Süt Ürünleri: Çocuğunuzu süt, yoğurt, peynir veya zenginleştirilmiş soya içecekleri gibi yağsız veya az yağlı süt ürünleri yemeye ve içmeye teşvik edin.
Diğer Besin Gereksinimleri
Diyet ayrıca vitamin ve mineraller açısından da yüksek olmalıdır. Özellikle iyi bir protein, kalsiyum, demir ve A ve D vitaminleri kaynağı gereklidir. A, C ve D vitaminlerinin sıvı damla şeklinde olan takviyesi, 5 yaşın altındaki çocuklar için eksiklik riski altında oldukları düşünülüyorsa doktoru tarafından önerilir- örneğin, kötü beslenenler veya güneş ışığına fazla maruz kalmayanlar.
Tam yağlı inek sütü, birçok besin maddesi açısından zengin bir kaynak olduğundan, 12 aylıktan büyük çocuklar için ana içecek olarak önerilmektedir. Diyet yeterli enerji sağladığı sürece, çocuk 2 yaşından sonra yarı yağsız süt tüketebilir aksi takdirde tam yağlı tüketmelidir. Yağsız süt, büyümekte olan çocuk için yeterli enerji ve A vitamini sağlamadığından 5 yaşın altındaki çocuklar için uygun değildir.
- Demir: Demir eksikliği anemisi, sık enfeksiyonlar, yavaş kilo alımı ve gelişimde gecikme ile ilişkili olabilir. Kırmızı et, kolayca emilebilen demirin en iyi kaynağıdır ve 8 aylıktan itibaren çocuklara farklı formlarda tükettirilebilir. Diğer iyi demir kaynakları arasında yeşil sebzeler, bakliyat, ekmek ve bazı kahvaltılık tahıllar yer alır. Bitkisel kaynaklardan elde edilen demir, hayvansal kaynaklardan elde edilen demire göre daha az emilir ancak yemekle birlikte C vitamini açısından zengin yiyecek veya içeceklerin tüketilmesiyle bu durum iyileştirilebilir ve emilimi artırılabilir.
- Kalsiyum: Küçük çocukların sağlıklı kemikler ve dişler için diyetlerinde bol miktarda kalsiyuma ihtiyaçları vardır. Süt ürünleri yüksek kalsiyum içeriğine sahiptir ve diğer iyi kaynaklar arasında badem, koyu yeşil yapraklı sebzeler, bakliyat (örneğin kuru fasulye) ve zenginleştirilmiş tahıllar yer alır.
Çocuk Beslenmesinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- İlave şekerleri sınırlayın. Meyve ve sütte olduğu gibi doğal olarak oluşan şekerler, ilave şeker değildir. Eklenen şekerlerin örnekleri arasında esmer şeker, mısır tatlandırıcı, mısır şurubu, bal ve diğerleri bulunur.
- Beslenme etiketlerini kontrol edin. Minimum ilave şeker içeren tahılları seçin.
- Soda, spor ve enerji içecekleri gibi ilave şeker içeren içeceklerden kaçının.
- Trans yağlardan uzak durun. Hazır paketli ürünler, fastfoodlar trans yağ açısından riskli besinlerdir bu sebeple uzak durulmalıdır.
- Kırmızı et, kümes hayvanları ve tam yağlı süt ürünleri gibi hayvansal gıda kaynaklarından gelen yağları yani doymuş yağları sınırlayın.
- Zeytin, fındık, avokado ve deniz ürünlerinde doğal olarak bulunan daha sağlıklı yağları tercih edin.
- Sodyum tüketimini azaltmak amacıyla cips ve kurabiye yerine meyve ve sebzeleri atıştırmayı teşvik edin. Besin etiketlerini kontrol edin ve sodyum oranı düşük ürün tercih edin.
- Çocukluk çağı obezitesi tüm dünyada endişe verici bir oranda arttığı için okul çocuklar sağlıklı, çeşitli bir diyetle beslenmeli ve ideal, sağlıklı vücut ağırlığını korumak için düzenli fiziksel aktivite ile desteklemelidir.
- Sıvı tüketimine dikkat edilmeli yaşı ve kilosu arttıkça sıvı tüketimi de artmalıdır.
- Çay ve kahve tüketimine dikkat edilmeli, çay tüketilecekse bitki çayları tercih edilmelidir.
- Küçük çocukların mideleri büyük öğünlerle başa çıkabilecek kadar geniş değildir ve bu nedenle küçük ve sık öğünler yemelidirler.
- Ailenin sağlıklı beslenmeye olan yaklaşımı ve düzenli fiziksel aktivite, aşırı kilo alımı ve obezitenin önlenmesinde önemlidir.
Çocuklarda Beslenme ile İlgili Sorunlar Nelerdir?
- Kabızlık küçük çocuklarda yaygındır. Çocuğun diyetindeki lif miktarını kademeli olarak artırarak bu duruma yardımcı olunabilir. Lif oranı yüksek gıdalar arasında sebzeler, kepekli ekmek, kuru fasulye ve tam tahıllı ekmek yer alır. Yüksek sıvı alımına da dikkat edilmelidir.
- Yeni yürümeye başlayan çocuklarda ishal de yaygındır ve bu durum özellikle öğün aralarında çok fazla şekerli içecek ve çok fazla meyve suyu tüketimi ile bağlantılı olabilir. Bu içecekler çocuğu yemek saatlerinde çok tok tutabilir ve dengeli beslenmesini engelleyebilir. Ayrıca dişler için de zararlı olabilirler. Ayrıca çocuk yüksek lifli bir diyet uyguluyorsa, diyetteki lif içeriğini azaltmak uygun olabilir.
Özet
Çocukluk beslenmesi, yaşamın kalan sürecindeki beslenmesinde belirleyicidir. Bu sebeple yeterli miktarda enerji, protein, yağ, karbonhidrat, vitamin ve mineral almalıdır. Aile bu noktada sağlıklı gıda seçenekleriyle çocuğun beslenme tarzına yardımcı olmalıdır. Böylelikle gelecekte ortaya çıkabilecek birçok hastalık yalnızca sağlıklı beslenerek önlenmiş olacaktır.
Ayrıca sağlıklı yeterli ve sağlıklı beslenerek gelişim geriliği, ishal, kısa boyluluk, anemi ve diğer istenmeyen durumlardan da uzaklaşmış olacaktır. Eğer çocuk ve adölasan beslenmesi ile ilgili beslenme uzmanından profesyonel destek almak istiyorsanız bağlantıya tıklayarak detaylara göz atabilirsiniz.
