Yazımızda toplumun belirli bir kısmını olumsuz etkileyen tiroid hastaları için nelerden uzak durmaları konularına değineceğiz. Ayrıca genel tiroid fonksiyonlarının düzelmesi ve semptomların azalması için beslenme önerilerinde bulunacağız. Keyifli okumalar.
Tiroid Hastalarının Kaçınması Gereken 7 Şey
Tiroid hastaları, tiroid hormonlarındaki dengesizlikler nedeniyle metabolizma ve enerji düzenlemesi ile ilgili sorunlar yaşarlar. Bundan dolayı, bazı gıdalar ve yaşam tarzı faktörleri fonksiyonu etkileyebilir ve hastalığın ilerlemesine veya semptomların artmasına neden olabilir. İşte hastaların kaçınması gerekenler:
1) Soya ve Soya Ürünleri
Soya ve soya ürünlerinin hormon üretimini engelleyebileceğine dair bazı bilgiler bulunsa da, bu konuda yapılan çalışmalar henüz yeterli değildir. Ancak risk almamak adına soya tüketimini sınırlandırmak faydalı olabilir çünkü soya, hormonların emilimini engelleyebilen guatrojenler ve östrojen benzeri etkileri olan izoflavonlar içerir. İzoflavonlar, tiroid hormon bağlayıcı globulin (TBG) seviyelerini artırarak metabolizma işleyişini etkileyebilir.
Aşırı soya tüketimi bazı durumlarda bezin büyümesine (guatr) ve hipotiroidizm gibi sorunlara yol açabilir. Bu, özellikle otoimmün rahatsızlığı olan bireyler için bir risk oluşturabilir. Ancak ölçülü tüketim, çoğu insan için genellikle güvenlidir.
Soya ürünlerine örnek verilecek olursa tofu, soya fasulyesi, tempeh, miso, işlenmiş et ürünlerinde, et ve süt ikamelerinde dolgu maddesi olarak bulunabilir.
2) Guatrojenik Besinler
Hastalar, tiroid bezinin normal işleyişine müdahale edebilecek maddeler içeren guatrojenik gıdalardan kaçınmalıdır. Böyle gıdalar, hormon üretimi için gerekli olan iyotun alınmasını engelleyebilen bileşikler içerir. Büyük miktarlarda veya düzenli tüketildiğinde, guatr, Hashimoto hastalığı ve hipotiroidizme yol açabilir.
Bununla birlikte tüm guatrojenik gıdaların tiroid bezi üzerinde aynı etkiye sahip olmadığına dikkat etmek gerekir. Pişirme, gıdalardaki guatrojenik bileşikleri genellikle nötralize ederek beze daha az zarar vermelerini sağlayabilir. Ve çoğu durumda, makul miktarlarda guatrojenik gıda tüketmenin sağlıklı bireylerde beze zarar verme olasılığı düşüktür.
Manyok, turp, kara lahana, wasabi, marul, brokoli, karnabahar, roka, Brüksel lahanası, lahana, yaban turpu guatrojenik besinlere örnek olarak verilebilir.
3) Gluten İçeren Besinler
Gluten buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir proteindir ve ince bağırsağı etkileyen otoimmün bir hastalık olan çölyak hastalığı olan kişilerde bir bağışıklık tepkisini tetikleyebilir.
Otoimmün hastalıklar, özellikle Hashimoto tiroiditi hastalığı olan bireylerde, genel popülasyona kıyasla daha yüksek çölyak hastalığı riskiyle ilişkilendirilmiştir. Bazı araştırmalar, glutenin bu tür otoimmün rahatsızlıklarda iltihaplanmayı ve hasarı artırabileceğini ortaya koymuştur.
Dolayısıyla bazı hastalar genel yönetim stratejilerinin bir parçası olarak glutensiz bir diyet uygulamaktan fayda görebilir. Ancak herkesin glutenden kaçınması gerekmediği ve glutensiz bir diyeti sürdürmenin zor olabileceği unutulmamalıdır.
4) İyot
İyot, vücudun metabolizmayı ve diğer hayati işlevleri düzenleyen hormonları üretmesi için gerekli bir mineraldir. Tiroid bezi, hormon üretimi için iyota ihtiyaç duyar. Ancak hem iyot eksikliği hem de fazlalığı bu bezin fonksiyonları üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir.
Diyette iyotun eksik olduğu bölgelerde, insanlar yeterli hormon üretmeye çalışırken bezin büyüdüğü bir durum olan guatr geliştirme riski altındadır. Böyle durumlarda, iyot takviyesi guatrın önlenmesi ve fonksiyonların iyileştirilmesinde fayda sağlayabilir.
Diyette iyotun eksik olduğu bölgelerde, insanlar yeterli hormon üretmeye çalışırken bezin büyüdüğü bir durum olan guatr geliştirme riski altındadır. Belirtilen durumlarda, iyot takviyesi guatrın önlenmesi ve fonksiyonların iyileştirilmesinde fayda sağlayabilir.
Tüm tiroid hastalarının iyottan kaçınması gerekmediğini ve uygun tiroid fonksiyonu için yeterli iyot alımının gerekli olduğunu unutmayınız. Size uygun almanız gereken iyot miktarı veya iyotlu besin tüketim miktarını öğrenmek için doktorunuzdan yardım alabilirsiniz.
5) Yüksek Lifli Yiyecekler
Lif, sindirimi düzenlemeye yardımcı olan ve ayrıca kan şekeri seviyelerini ve kolesterol seviyelerini kontrol etmeye yardımcı olan önemli bir besin ögesidir. Bununla birlikte, fazla tüketildiğinde, gastrointestinal sistemdeki tiroid hormon replasman ilacına bağlanabilir, kan dolaşımına emilmesini önleyebilir ve etkinliğine müdahale edebilir.
Turpgiller gibi bazı yüksek lifli yiyecekler de bezin normal çalışmasına müdahale edebilen guatrojenler de içerebilir. Yüksek lif alımı bazı ilaçların emilimini engelleyebileceğinden, hastalar çok yüksek miktarda lif tüketmek konusunda dikkatli davranmak zorundadır.
Sağlıklı beslenmenin bir parçası olarak yeterli miktarda lif tüketmek önemli olsa da ilaç kullanan hastalar, bir uzmanın belirlediği miktarda lifli besin tüketmelidir.
6) Bazı İlaçlar
Tiroid hastalarının, hormonlarının üretimine, emilimine veya etkinliğine müdahale edebilecekleri veya tiroid rahatsızlığı olan kişilerde olumsuz etkilere neden olabilecekleri için belirli ilaçlardan kaçınmaları gerekebilir.
Hastalarının kaçınması veya dikkatli kullanması gerekebilecek bazı ilaçlar şunlardır:
- Lityum: Hormon üretimini engelleyebilen ve hipotiroidizme yol açabilen bipolar bozukluğu tedavi etmek için kullanılan bir ilaç.
- Amiodaron: Yüksek miktarda iyot içeren ve hem hipotiroidizme hem de hipertiroidizme neden olabilen kalp ritmi problemlerini tedavi etmek için kullanılan bir ilaç.
- Kortikosteroidler: Hormonların üretimini baskılayabilen ve hipotiroidizme neden olabilen iltihaplanma ve otoimmün durumları tedavi etmek için kullanılan ilaçlar.
- Antasitler: Tiroid hormonu replasman ilaçlarının emilimini engelleyerek etkinliğini azaltan ilaçlar.
- Bazı antidepresanlar: Bazı antidepresanlar hormonların üretimini ve emilimini engelleyebilir. Doktorunuzdan bilgi alabilirsiniz.
7) Stres
Tiroid hastaları, özellikle otoimmün hastalığı olanlar, stresten kaçınmalı veya stresi yönetmelidir çünkü stres, tiroidle ilişkili semptomları tetikleyebilir veya şiddetlendirebilir.
Stres, vücudun stres tepki sistemini harekete geçirerek kortizol ve diğer stres hormonlarının üretiminde artışa neden olabilir. Aksi halde zamanla yorgunluğa, kilo alımına ve genellikle tiroid rahatsızlıklarıyla ilişkili diğer semptomlara neden olabilen kronik strese yol açabilir.
Ek olarak stres, otoimmün hastalığı olan kişilerde otoimmün reaksiyonları tetikleyerek beze saldıran bağışıklık tepkisini şiddetlendirebilir.
Bundan dolayı hastalar mindfulness meditasyonu, derin nefes alma, yoga ve düzenli egzersiz gibi stres yönetimi tekniklerinden fayda görebilir. Özel ihtiyaçlarınıza ve sağlık durumunuza uygun, kişiselleştirilmiş bir stres yönetimi planı için psikologlardan yardım alınabilir.
Tiroid Hastaları İçin Beslenme Önerileri
Hastaları, tiroid fonksiyonunu ve genel sağlığı destekleyebilen, besin açısından zengin çeşitli yiyecekleri tüketebilir. Tiroid hastaları için beslenme önerilerine örnek verecek olursak:
- İşlenmemiş protein kaynakları: Protein, hormonların üretimi için gereklidir ve tavuk, balık, hindi, yumurta ve baklagiller gibi yağsız protein kaynakları için en iyi seçimlerdir.
- Meyve ve sebzeler: Vitaminler, mineraller ve antioksidanlar açısından zengin olan meyve ve sebzeler tüketilebilir. Brokoli ve karnabahar gibi bazı guatrojenik sebzeler ölçülü olarak yenilmelidir, guatrojenik olmayan meyve ve sebzelerin çoğu tüketilebilir.
- Kepekli tahıllar: Kahverengi pirinç, kinoa ve yulaf, karabuğday, tam buğday gibi tam tahıllar iyi bir lif, B vitaminleri ve fonksiyonu destekleyici diğer besin kaynaklarıdır.
- Sağlıklı yağlar: Avokado, kabuklu yemişler, tohumlar ve zeytinyağı gibi sağlıklı yağlar, genel sağlığı destekleyen esansiyel yağ asitleri sağlayabilir.
- Düşük cıvalı deniz ürünleri: Deniz ürünleri, gerekli olan iyi bir iyot kaynağıdır. Bununla birlikte, ton balığı ve kılıç balığı gibi bazı deniz ürünleri, tiroid fonksiyonu üzerinde olumsuz etkileri olabilecek cıva açısından yüksek olabilir. Düşük cıvalı deniz ürünleri seçenekleri arasında somon, sardalye ve karides bulunur.
- Probiyotik açısından zengin besinler: Probiyotikler, bağırsak sağlığını ve bağışıklık fonksiyonunu desteklemeye yardımcı olabilir. Probiyotik açısından zengin gıdalara örnek olarak fermente sebzeler, kefir ve yoğurt verilebilir.
- Su Tüketimi: Su hem normal sağlıklı bir beden gelişimi hem de metabolizmanın fonksiyonlarını daha iyi yerine getirebilmesi için gereklidir. Sıvı kısıtlaması olmayan bireyler haricinde günlük kilogram başına 0,3-0,33 ml su tüketilmelidir.
Özet
Yazımızda vücudun genel metabolizmasından sorumlu olan tiroid hormonlarının bozulmasıyla birlikte nelerden uzak durmaları gerektiğinden bahsettik. Tiroid hastaları, soya ürünleri, iyot, bazı ilaçlar, stres, yüksek lifli yiyecekler, guatrojenik ve gluten içeren besinlerden uzak durmalı ve hastalığın seyrinin iyileşmesi için genel beslenme önerilerine dikkat etmelidir. Her hastalığın semptomlarının hafiflemesi veya görülmemesi için belirli kurallara uyulması gerektiği unutulmamalıdır. Konu ile ilişkili olarak Tiroid beslenme danışmanlığı hizmetimize göz atabilirsiniz.
Konuya İlişkin Sıkça Sorulan Sorular
Tiroid hastalığı nedir?
Tiroid bezinin hormon üretiminde dengesizliklere yol açan, hipotiroidi (az hormon üretimi) veya hipertiroidi (fazla hormon üretimi) gibi durumlardır.
İyi gelmeyen yiyecekler nelerdir?
İşlenmiş gıdalar, soya ürünleri, glüten içeren yiyecekler ve brokoli, lahana gibi goitrogenik sebzeler iyi gelmeyen yiyecekler arasında bulunur.
Tiroid nodülü olanlar nelere dikkat etmeli?
Düzenli doktor kontrollerini aksatmamalı, iyot alımını dikkatle düzenlemeli ve organ fonksiyonlarını etkileyebilecek ilaç ve takviyeler konusunda doktorlarına danışmalıdır.
Guatra iyi gelmeyen yiyecekler nelerdir?
Guatra iyi gelmeyen yiyecekler arasında brokoli, karnabahar, lahana, şalgam gibi iyot emilimini engelleyebilecek goitrogenik sebzeler yer alır.
Tiroid bezi az çalışan hastalar nasıl beslenmeli?
İyot, selenyum ve çinko açısından zengin gıdalar tüketmeli, işlenmiş gıdalardan uzak durmalı ve sağlıklı yağlar ile proteinleri diyetlerine dahil etmelidir.
İlaç kullanırken dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
İlacı aç karnına ve su ile almak, ilaçtan sonra en az 30 dakika bekleyip yemek yemek ve doktorun önerdiği doz ve talimatlara kesinlikle uymak gereklidir.
TSH neden yükselir?
TSH, tiroid bezinin yetersiz hormon üretimini telafi etmek için hipofiz bezi tarafından daha fazla tiroid uyarıcı hormon salgılandığında yükselir.
Hastalar glutensiz mi beslenmeli?
Hastaları, özellikle Hashimoto tiroiditi gibi otoimmün hastalığı olanlar, glutensiz beslenmeyi deneyebilirler çünkü glüten fonksiyonları olumsuz etkileyebilir.
Tiroid düzenleyici besinler nelerdir?
Deniz yosunu, ceviz, Brezilya cevizi, somon balığı ve yumurta gibi iyot ve selenyum açısından zengin gıdalar bulunur.
İyi gelen bitkiler nelerdir?
Zencefil, sarımsak ve ginseng gibi bitkiler yer alır çünkü belirtilen bitkiler inflamasyonu azaltabilir ve tiroid fonksiyonlarını destekleyebilir.
