Gastrit ve onikiparmak bağırsağı ülseri gibi sindirim sistemi rahatsızlıkları yaşayan milyonlarca insan, doğru beslenmenin semptomları nasıl etkilediğini merak ediyor. Bu yazımızda, ülserin ne olduğuna, nedenlerine ve ülsere iyi gelen ve gelmeyen besinlerle ilgili bilimsel temelli önemli bilgilere yer verdik. Keyifli okumalar.
Ülser Nedir?
Ülser, sindirim sistemi organlarından biri veya birkaçında, genellikle midede veya onikiparmak bağırsağında, iç yüzeyde meydana gelen açık bir yaradır. Yara, mide veya bağırsağın koruyucu tabakasının zayıflaması veya zarar görmesi sonucu ortaya çıkar.
Ülser Neden Olur?
Stres, yetersiz beslenme, Helicobacter pylori bakterisi, aşırı asit üretimi gibi faktörler ülserlere neden olabilir. Bu faktörlerden bazıları şunlardır:
- Helicobacter pylori Enfeksiyonu Ülserlerin en yaygın nedeni, mide ve onikiparmak bağırsağında bulunan Helicobacter pylori adlı bakterinin neden olduğu enfeksiyondur. Bu bakteri, mide ve bağırsağın koruyucu tabakasını zarar vererek ülser oluşumuna yol açabilir.
- Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs (NSAID'ler) Aspirin, ibuprofen gibi non-steroid anti-inflamatuar ilaçlar, ağrıyı azaltmak ve iltihabı kontrol altına almak için kullanılır. Uzun süreli kullanımlarında mide iç yüzeyini tahriş ederek ülser oluşumuna zemin hazırlayabilirler.
- Asit ve Pepsin Mide içeriğinde bulunan asit ve pepsin, sindirime yardımcı olurken aynı zamanda mide ve bağırsağın iç yüzeyini koruyan tabakayı da zayıflatıp ülsere neden olabilir.
- Genetik Yatkınlık Aile üyelerinde ülser öyküsü olan kişiler, genetik yatkınlık nedeniyle daha yatkın olabilirler.
- Stres Aşırı stres veya psikolojik faktörler, ülser oluşumunda tetikleyici rol oynayabilir. Stresin ülserin direkt bir nedeni olduğu düşünülmüyor fakat mevcut ülserlerin semptomlarını kötüleştirebilir.
- Sigara ve Alkol Sigara içmek ve aşırı alkol tüketimi, mide ve bağırsağın iç yüzeyini tahriş ederek ülser oluşumuna sebebiyet verebilir.
- Beslenme Alışkanlıkları Aşırı baharatlı veya yağlı yiyeceklerin tüketimi, ülser riskini artırabilir.
- Bağışıklık Sistemi Hastalıkları Gastrit gibi bazı bağışıklık sistemi hastalıkları da ülserlere neden olabilir.
Ülsere İyi Gelen 18 Besin
Ülser hastalığına sahip bireyler için bazı besinler, ülserlerin semptomlarını hafifletmeye veya iyileşme sürecini desteklemeye yardımcı olabilir. Ülsere iyi gelebilecek bazı besinler şunlardır
- Muz Yumuşak ve antioksidan içeriği sayesinde mideyi rahatlatabilir. Antiasit özellik gösterir.
- Pişmiş veya püre halinde meyve ve sebzeler Elma, armut, havuç gibi pişmiş veya püre halindeki meyve ve sebzeler mideyi tahriş etmez. Bu şekilde hazırlanan meyve ve sebzelerin lif içeriği daha kolay sindirilir ve mide üzerindeki baskıyı azaltır.
- Yoğurt Probiyotik içeriği sayesinde mide asidinin düzenlenmesine ve mide iç yüzeyini koruyan mukus tabakasının iyileşmesine katkıda bulunur.
- Kefir Probiyotik içerir ve sindirim sistemini düzenleyerek mide sağlığını destekler. İçeriğindeki polisakkaritler, mide yüzeyini koruyan mukus tabakasının onarımına yardımcı olur.
- Yulaf ezmesi Lif içeriği sayesinde mideyi yatıştırabilir ve sindirim sistemini destekleyebilir.
- Tam buğday ekmeği Rafine edilmemiş tam tahıl içeren tam buğday ekmeği, lif bakımından zengin olup sindirim sistemine katkıda bulunur.
- Patates ve tatlı patates Pişmiş veya haşlanmış patatesler yumuşak bir yapıya sahiptir ve mideyi tahriş etmez. Aynı zamanda, magnezyum ve potasyum açısından zengin olup mideyi rahatlatır.
- Zerdeçal Anti-inflamatuar özelliklere sahip bir baharat olarak ülser semptomlarını hafifletebilir.
- Papatya, nane ve adaçayı gibi bitki çayları Mideyi yatıştırabilir ve rahatlama sağlayabilir, anti-inflamatuar ve antispazmodik etkisi vardır.
- Bal Yapışkan yapısı, mide iç yüzeyini kaplamaya yardımcı olabilir. Böylece mide asidinin mide duvarını daha az tahriş etmesini sağlar. Antibakteriyel özelliği ile Helicobacter pylori’ye karşı mücadelede yardımcı olabilir.
- Az yağlı etler ve balık Mideyi yormadan protein ve diğer besin maddeleri sağlayarak ülser semptomlarını hafifletebilir.
- Meyan Kökü Mide asidini nötralize edebilecek özelliklere sahiptir ve mide yüzeyini koruyan mukus tabakasının onarımına yardımcı olabilir.
- Yeşil çay Antioksidan bakımından zengin yeşil çayın aynı zamanda anti-inflamatuar, stres azaltıcı ve mideyi yatıştırıcı özelliği vardır.
- Kızılcık Antioksidan ve anti-inflamatuar özelliklere sahip olup mide sağlığını destekler.
- Kuşkonmaz Lif açısından zengin bir sebzedir. Anti-inflamatuar özelliklere sahip olup ülser hastalarının mide sağlığını destekleyebilir.
- Elma Sirkesi Mide asidini düzenleyebilir ve mide sağlığını destekleyerek ülser semptomlarına iyi gelebilir.
- Yaban Mersini Antioksidan özelliği sayesinde mideyi tahriş eden serbest radikallere karşı koruma sağlar ve semptomları azaltabilir.
- Kereviz Mide asidini düzenleyebilecek mineraller ve antioksidanlar içerir ve ülser hastalarının mide sağlığını destekleyebilir.
Ülsere İyi Gelmeyen 12 Besin
Ülser hastalarının semptomlarını kötüleştirebilecek bazı besinler vardır. Bireyler bu tür yiyecek ve içecekleri tüketmeden önce kişisel toleranslarını göz önünde bulundurmalı ve semptomları kötüleştirdiğini fark ederlerse tüketimini azaltmalıdır. Ülsere iyi gelmeyen besinler şu şekildedir
- Baharatlı Yiyecekler Acı biber, acı soslar ve baharatlı yiyecekler mideyi tahriş edebilir.
- Aşırı Yağlı Yiyecekler Kızartmalar, yağlı etler ve yağlı soslardan kaçınmak önemlidir. Mide boşalmasını yavaşlatarak mide asidi reflüsünü ve mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasını kolaylaştırabilir. Bu durum da mide duvarına zarar vererek ülserleri kötüleştirebilir.
- Turunçgiller Limon, portakal, greyfurt gibi turunçgiller yüksek asit içeriği nedeniyle bazı ülser hastalarında semptomları artırabilir.
- Çikolata Mideyi rahatsız edebilecek kafein ve yağ içerebilir. Mide asidini artmasına ve mide sfinkterinin gevşemesine yol açabilir.
- Kafeinli İçecekler Kola, kahve, çay gibi kafeinli içecekler mide asidini artırabilir.
- Alkol Mide asidini artırabilir ve mide duvarını tahriş ederek mide iç yüzeyini tahriş edebilir.
- Asitli İçecekler Gazlı içecekler, enerji içecekleri ve asitli içecekler de mide asidini artırarak ülserlerin semptomlarını şiddetlendirebilir.
- Sarımsak ve Soğan Aşırı tüketildiğinde sarımsak ve soğan mideyi tahriş edebilir.
- Sert ve Tahriş Edici Yiyecekler Cips, kuruyemişler gibi sert ve tahriş edici yiyecekler mide iç yüzeyini tahribata uğratabilir.
- Fast food ve işlenmiş gıdalar Fast food ve işlenmiş gıdalar, yağlı, baharatlı ve katkı maddeleri içerir. Bu tür besinler, mide asidini artırarak ve mide iç yüzeyini tahriş edebilir.
- Turşu Fermente edilmiş olduğu için asidik bir yapıya sahiptir. Bu nedenle, bazı ülser hastalarında semptomları kötüleştirebilecek yüksek asit içeriğine sahiptir.
- Salçalı Besinler Salça, domates gibi asidik sebzelerden yapıldığı için yüksek asit içeriğine sahiptir. İçeriğindeki yüksek asit ülser semptomlarını artırabilir.
Özetle
Bu yazımızda ülserin ne olduğuna, neden ortaya çıktığına ve iyi gelen ve gelmeyen besinlere değindik. Özetle ülser, sindirim sisteminin iç yüzeyindeki doku hasarı sonucu oluşan açık yaraları ifade eder. Genellikle mide veya onikiparmak bağırsağında görülür. Sağlıklı bir beslenme planı oluşturmak, ülser semptomlarını kontrol altında tutmak ve iyileşme sürecini desteklemek için bir diyetisyenden yardım alabilirsiniz.
